۷۴/۲۱ b

 

ساری گل

 

 

 

۴۸/۵۳۵ a

 

۹۱/۳ a

 

۶۰/۲۳ a

 

RGS

 

 

 

 

 

 

 

 

 

غلظت‌های مختلف سالیسیلیک اسید

 

 

 

۱۹/۴۸۶ c

 

۲۷/۳ b

 

۱۵/۲۱ c

 

تیمار شاهد

 

 

 

۰۰/۵۱۱ b

 

۴۲/۳ b

 

۴۳/۲۲ b

 

غلظت ۵/۰ میلی مولار

 

 

 

۰۸/۵۱۱ b

 

۰۴/۴ a

 

۳۷/۲۳ ab

 

غلظت ۱ میلی مولار

 

 

 

۴۸/۵۳۷ a

 

۹۳/۳ a

 

۶۰/۲۳ a

 

غلظت ۵/۱ میلی مولار

 

 

 

۹۸/۵۲۰ ab

 

۸۲/۳ a

 

۸۰/۲۲ ab

 

غلظت ۲ میلی مولار

 

 

 

.(LSD≤۰٫۰۵) حروف یکسان در هر ستون برای هر تیمار نشان دهنده عدم وجود اختلاف معنی‌دار و حروف غیر یکسان نشان دهنده وجود اختلاف معنی‌دار است.

مهرابیان مقدم و همکاران در سال ۱۳۹۰ در پژوهشی بر روی گیاه ذرت گزارش کردند که کاربرد سالیسیلیک اسید در شرایط تنش خشکی باعث افزایش معنی‌دار وزن هزار دانه شده است. سیبی و همکاران در سال ۲۰۱۲ در پژوهشی گزارش کردند که سالیسیلیک اسید وزن هزار دانه را در گیاه گلرنگ در شرایط تنش خشکی به‌طور معنی‌داری افزایش داد. کیارستمی و همکاران نیز در سال ۱۳۹۰ در پژوهشی افزایش وزن هزار دانه را در گیاه کلزا در شرایط تنش شوری گزارش کردند. مقایسه میانگین اثرات متقابل نشان داد که در شرایط آبیاری مطلوب در هر دو رقم تیمار ۱ میلی مولار سالیسلیک اسید وزن هزار دانه بالاتری داشته و با افزایش میزان سالیسیلیک اسید بیش از ۱ میلی مولار وزن هزار دانه به‌طور معنی‌داری کاهش‌یافته است (شکل ۴-۲۰). در شرایط تنش خشکی نتایج نشان داد که با افزایش میزان سالیسیلیک اسید وزن هزار دانه در هر دو رقم نیز به موازات افزایش‌یافته و بیشترین وزن هزار دانه در هر دو رقم در شرایط تنش خشکی در تیمار ۲ میلی مولار سالیسیلیک اسید به دست آمد (شکل ۴-۲۱). این در حالی است که وزن هزار دانه در تیمار ۲ میلی مولار با وزن هزار دانه در تیمار ۵/۱ میلی مولار تفاوت معنی‌داری ندارد ولی با دیگر تیمارها تفاوت معنی‌دار دارد (شکل ۴-۲۱).
شکل۴-۲۰- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر وزن هزار دانه در شرایط آبیاری مطلوب. ستون های با حروف مشابه بر اساس آزمون LSD در سطح احتمال ۵ درصد تفاوت معنی‌داری ندارند.
شکل۴-۲۱- اثر متقابل رقم و سالیسیلیک اسید بر وزن هزار دانه در شرایط تنش خشکی انتهای فصل. ستون های با حروف مشابه بر اساس آزمون LSD در سطح احتمال ۵ درصد تفاوت معنی‌داری ندارند.

۴-۸- عملکرد دانه:

نتایج تجزیه واریانس نشان داد که همه تیمارهای مورد بررسی در این پژوهش اثر معنی‌داری بر روی عملکرد دانه در کلزا داشته‌اند (جدول ۴-۵). به‌گونه‌ای که تنش در مرحله گلدهی عملکرد دانه را به میزان ۴۰ درصد کاهش داد بطوری که عملکرد دانه از ۸/۶۴۳ گرم در متر مربع در شرایط آبیاری به ۸/۳۸۲ گرم در متر مربع در شرایط تنش کاهش یافت(شکل ۴-۲۲) در بین ارقام کلزا رقم RGS با عملکرد ۵۳۵۴ کیلوگرم در هکتار برتری معنی‌داری نسبت به رقم ساری گل با عملکرد ۴۹۱۱ کیلوگرم در هکتار داشت (شکل ۴-۲۳). کمبود آب می‌تواند اثر سویی بر عملکرد کلزا بگذارد ولی این اثر به نوع رقم و مرحله‌ای که تنش اتفاق می‌افتد بستگی دارد (نصری و همکاران، ۱۳۸۵). انگادی و همکاران در سال ۲۰۰۳ گزارش کردند که کاهش عملکرد دانه در اثر تنش خشکی در مرحله گلدهی عمدتاً مربوط به کاهش تعداد غلاف در بوته است ولی کاهش عملکرد در اثر تنش خشکی در مرحله پر شدن دانه، عمدتاً از طریق کاهش وزن هزار دانه اتفاق می‌افتد. ولی در پژوهش حاضر چون تنش از مرحله گلدهی آغاز و تا پایان دوره رشد ادامه داشته است، گیاه در هر دو مرحله تحت تنش خشکی بوده و کاهش زیاد عملکرد دانه در شرایط تنش در این پژوهش تحت تأثیر کاهش هر دو صفت فوق می‌باشد.