بدون فرصت، کارآفرینی وجود ندارد. یک کار آفرین بالقوه باید بی اندازه خلاق و سخت­کوش باشد، ولی بدون فرصتی برای بهره­ گیری با این ویژگی­ها، فعالیت­های کارآفرینی امکان اتفاق افتادن ندارند. تشخیص این واقعیت نشان داده است که در طول تاریخ تحقیقات کارآفرینی هرگاه گرایش به تمرکز روی کارآفرینان و رفتارشان در ایجاد بنگاه جدید بوده است، نقشی که فرصت­ها بازی کرده ­اند حیاتی بوده است.

محققان جدیدا توجه­شان را از رویکردهایی که بر روی شناخت افرادی در جامعه، که ترجیح می دهند کار آفرین شوند به سمت درک پیوند میان افراد متهور و فرصت­های ارزشمند تغییر داده­اند. این تمرکز جدید نیازمند محققانی است که نقش فرصت­ها را در فرایند کارآفرینانه توضیح دهند(اسکاردت و شین، ۲۰۰۳)^[۲۸].
با وجود ظهور فرصت بعنوان مفهوم مرکزی برای محققان کارآفرینی، توافق کمی میان تعریف و طبیعت فرصت­ها وجود دارد. دو دیدگاه اصلی در زمینه فرصت با جمله “یک مرد دانا بیشتر از آنکه فرصت پیدا کند آنها را می­سازد.” بخوبی نشان داده شده می­ شود. یکی بیان می­ کند که فرصت­ها کشف می شوند و دیگری بیان می کند که ساخته می­شوند. برخی از محققین فرصت­ها را بعنوان محصولی از فرایند خلاقی که تدریجی­تر است و شامل ترکیبی از ایده ها در طول زمان است می­بینند در حالی که برخی دیگر بر معرفی محصولات، خدمات و فرآیندهای نوآورانه تاکید می­ کنند(همان منبع).

ماهیت فرصت ها^[۲۹]

وقتی کارآفرینان درباره‌ی فرصت صحبت می­ کنند، منظورشان از فرصت چیست؟ آیا آنها واقعاً در حال صحبت کردن در مورد “فرصت” هستند؟ چگونه تجارب کارآفرینان، مخصوصاً آن افرادی که در راه اندازی کسب و کارها درگیر بوده اند- توسط پژوهش­گرانی که این پدیده را مطالعه می­ کنند، مورد فهم و درک قرار خواهد گرفت(گارتنر و دیگران۲۰۰۳) ^[۳۰].
رشته کارآفرینی پیرامون مفهوم فرصت می­چرخد، محققان کارآفرینی می­بایست دقت کنند که اصطلاح فرصت تبدیل به یک اصطلاح catch-all (هزار بیشه – گوناگون) نشود و معنا و جوهره خود را از دست ندهد(همان منبع). به علاوه اصطلاح های متعددی انواع فرصت را توصیف می کنند. یا ایده­های مشابه مفهوم فرصت در ادبیات یافت می­ شود، مانند لحظه ی (“aha”آها)، یا (“eureka”من کشف کردم)( فیت، ۲۰۰۷)^[۳۱].
منابعی که بلا استفاده هستند و یا از آنها در حد کافی استفاده نمی‌شود، مثل تکنولوژی‌ها و ظرفیت‌های جدید، می‌توانند امکاناتی را برای ایجاد و رساندن ارزشی جدید به دست مشتریان آینده فراهم نمایند با اینکه شکل دقیق آن ارزش جدید شاید نامعلوم باشد(همان منبع).
در طول تاریخ، حضور فرصت ها از نظر کارآفرینان منحصر به فردند و دو نگرش غالب به ساختن فرصت را در آن ها شکل می هد(آلوارز و بارنی،۲۰۰۷)^[۳۲].اولین نگرش موقعیتی است که فرصت­ها کشف می شوند، در این حالت به فرصت­ها به عنوان یک واقعیت ملموس نگریسته می­ شود. فرصت­ها(به طور غیر معمول)وجود دارند و منتظر یافت شدن هستند. نگرش عمده­ی دیگر رویکرد خلق فرصت است – فعالیت ها و اقدامات وضع شده ای که در طول فرایند کارآفرینانه حادث می­ شود. برای مثال آردیچویلی و همکاران(۲۰۰۳)^[۳۳]، مدعی شدند که فرصت­ها ساخته می­شوند، پیدا نمی­شوند. یک حالت وسط این است که بعضی از فرصت­ها کشف می­شوند و بعضی دیگر خلق می­شوند. انتظار ما این است که ادبیات به سمت این وضعیت در آینده نزدیک حرکت کند. ما معتقدیم که این وضعیت زمینه ساز سوالاتی برای محققان در بررسی اینکه چه زمانی و چگونه فرصت­ها کشف یا خلق می­شوند، می­باشد.
نقش مهم شومپیتر (۱۹۵۴) در توسعه ی فرصت­ها مربوط به ایده­ تخریب خلاق وی می­باشد، فرآیندی که در طول زمان فرصت های جدید کسب کار جانشین فرصت های موجود شود. بنابراین، برای فهم کامل از فرایند فرصت، اول می­بایست پویایی موقت فرصت­ها را فهمید. توصیف مفهوم فرصت مستلزم در نظر گرفتن دو مفهوم مرتبط است، و همچنین ایده­ ها تابع خلاقیت و یادگیری هستند؛ تنها اگر با دقت بررسی و توسعه داده شوند منجر به فرصت­های بالقوه می­شوند(دیمو،۲۰۰۷)^[۳۴].
رویاهای کارآفرینانه اغلب متمرکز بر اهداف غیر اقتصادی، مانند دستیابی به استقلال ملی، بهبود جامعه، و بیانات خلاق هستند(ریندوا، باری، کتچن، ۲۰۰۹)^[۳۵]در این موارد ابهام مربوط به توانایی یک رویا به طوریکه از نظر اقتصادی بادوام باشد است.
بحث اینکه ایده­ ها و رویاها پیش نیاز فرصت­های کارآفرینانه هستند سازگار با پیشنهاد کریزنر(۱۹۹۷)^[۳۶] است، اینکه هوشیاری افراد منجر به فرصت­های شگفت­آوری می­ شود. این شگفت­آوری ذاتا فرصت نیستند بکله آنها از طریق ارزشیابی فرآیندها مانند ارزیابی ریسک و عدم اطمینان تبدیل به فرصت می­شوند.
فرض بر آن است که نتایج همیشه قبل از بهره برداری از فرصت معلوم نیست؛ اما ممکن است به طور درون‌زا در طی زمان شکل بگیرد. بر این اساس تعریف فرصت کارآفرینانه به صورت زیر ارائه می شود:
یک فرصت کارآفرینانه شامل مجموعه ایده‌ها، باورها و اقداماتی است که به توانا کردن برای تولید کالاها و خدمات آینده منجر می شود که در حال حاضر بازاری برای آنها وجود ندارد(ونکارترمن،۱۹۹۷) ^[۳۷].
آنچه که در این مفهوم منحصر به فرد است، آن است که محور این فرایند، یک فرد کارآفرین است که مجموعه متغیرهای غیر قابل اندازه گیری را به پیش می راند تا به آرمان و چشم انداز خود برسد(همان منبع) .
بارینگر و ایرلند فرصت را مجموعه مساعد و مطلوب از شرایط که نیازی را برای یک محصول، خدمت یا کسب و کار جدید ایجاد می‌کند، تعریف می‌نمایند و ایده را یک فکر، تصور یا اندیشه می‌دانند(بارینگر و آیرلند،۲۰۰۶).^[۳۸] در شکل زیر می‌توانیم چهار معیار ضروری یک فرصت را که توسط بارینگر و ایرلند مطرح شده‌اند ببینیم:
شکل ‏۲‑۱: چهار معیار ضروری فرصت؛ بارینگر و آیرلند،۲۰۰۶
یک ایده ممکن است معیارهای تعریف شده (جذاب بودن ، بادوام بودن ، به هنگام بودن ، و خلق ارزش جدید برای مشتری) برای یک فرصت را داشته باشد یا نداشته باشد. این نکته بسیار حیاتی و مهم است، زیرا بسیاری از کسب و کارهای کارآفرینانه شکست می­خورند، نه به این دلیل که کارآفرینانی که آنها را راه‌اندازی کرده‌اند سخت کار نمی‌کرده‌اند، بلکه بیشتر به این دلیل است که فرصت درست و واقعی برای راه‌اندازی آن کسب و کار وجود نداشته است. قبل از هیجان زده شدن درباره یک ایده، درک اینکه آیا این ایده واقعاً نیازی را پاسخ می‌دهد و معیارهای یک فرصت را دارد، بسیار حائز اهمیت است(همان منبع).
بنابراین باید در نظر داشته باشیم، هر فردی ممکن است در روز صدها ایده داشته باشد، اما در دنیای کسب و کار باید فرصتی برای آن ایده‌ها وجود داشته باشد که بتوان آنها را به کسب و کار یا یک ارزش اقتصادی تبدیل کرد. در واقع کار زیادی باید انجام شود تا یک ایده به یک کسب و کار تبدیل شود(همان منبع).
ماهیت فرصت با توجه به مقایسه‌ی کشف تصادفی و جستجوی اصولی
بخش بزرگی از ادبیات گذشته در کارآفرینی بطور مفهومی فرض کرده است که شناسایی فرصت توسط یک جستجوی اصولی در فرصت­های در دسترس انجام یافته است. در سال­های اخیر، برخی محققین چالش‌هایی را با این رویکرد دارند، و بحث بر این است که افراد فرصت‌ها را جستجو نمی‌کنند؛ بلکه آنچه اتفاق می‌افتد شناسایی ارزش اطلاعات جدید است که آنها بطور اتفاقی بدست می‌آورند. کرزنر توضیح می‌دهد که آنچه که کشف (در ارتباط با فرصت‌های سودی که پیش از این ناشناخته بودند) را از جستجوی موفق (در ارتباط با تولید سنجیده اطلاعاتی که یک نفر می‌دانسته و دیگری کمبود آن را داشته) متمایز می‌سازد، آن است که اولی (برخلاف دومی) با این درک همراه است که یک نفر چیزی را تحت نظر داشته که در حقیقت به آسانی در دسترس بوده است(کرزنر،۱۹۹۷)^[۳۹]. کولر گزارش داده است که کارآفرینان به دنبال فرصت برای بنگاه‌هایشان نبوده‌اند، بلکه آنها را تشخیص داده‌اند(کولر،۱۹۸۸)^[۴۰]. تیچ و همکارانش دریافتند که بنگاه­هایی که “بطور اتفاقی” تأسیس می‌شوند، ایده‌های ونچر را کشف می‌کنند و به نقطه سر به سر سریع­تر از آنکه بنگاه‌هایشان بیشتر جستجوهای رسمی را تجربه کرده باشند می‌رسند(تیچ و همکاران۱۹۸۹)^[۴۱].
وقتی کارآفرین در حالتی است که ما آن را “جستجوی انفعالی” می‌نامیم، کشف “اتفاقی” ممکن است نتیجه شدت هوشیاری کارآفرینانه باشد. در این حالت، کارآفرین پذیرنده بوده و به فکر درگیر نشدن در فرایند جستجوی اصولی و رسمی می­باشد. یکی ممکن است فرض کند که در حالت “جستجوی انفعالی"، کارآفرین با بالاترین هوشیاری کارآفرینانه همانند کسانی با پایین‌ترین هوشیاری کارآفرینانه در بدست آوردن تجربه یک کشف “اتفاقی” یک فرصت مشابه می­باشد. بنابراین، می­توانیم نتیجه بگیریم که هوشیاری کارآفرینانه بیشتر از جستجو، دارای اهمیت است(آردیچویلی­و همکاران،۲۰۰۳)^[۴۲].
ماهیت فرصت با توجه به شبکه های اجتماعی
هیلز و همکارانش مشخص نمودند که شبکه‌های کارآفرینی در تشخیص فرصت مهم می‌باشند(هیلز و همکاران،۱۹۹۷) ^[۴۳].آنها پایه استدلالشان را بر مقاله کلاسیک گرانووتر۱۹۷۳ ^[۴۴]در اتکا به پیوندهای ضعیف قرار دادند، به طوری­ که استدلال می‌نمایند پیوندهای ضعیف (شامل آشنایی غیرجدی ) “پل­هائی” به منابع اطلاعاتی است که بطور غیر ضرور درون یک شبکه انحصاری با پیوند قوی (شامل دوستان و اقوام) را در بر گرفته است(هیلز و همکاران،۱۹۹۷)^[۴۵]. گرانووتر بحث می کند که آشنایی غیرجدی بیشتر شبیه تهیه اطلاعات منحصر بفرد از دوستان نزدیک می­باشد، زیرا بیشتر افراد دارای پیوندهای ضعیف هستند تا قوی(گرانووتر۱۹۷۳ )^[۴۶] . یک آزمون از این فرضیه ها در یک مطالعه میدانی، به هیلز و همکارانش اجازه داد ادعا نمایند که “کارآفرینانی که دارای شبکه‌های توسعه یافته هستند، فرصت‌های به مراتب بیشتری را شناسایی می‌نمایند"، نسبت به آنچه که کارآفرینان تنها، قادر به شناسایی آن هستند. همچنین هیلز و همکارانش این فرض را در نظر گرفتند که کیفیت تماس‌های شبکه می ­تواند بر دیگر ویژگی‌ها مثل هوشیاری و خلاقیت تاثیرگذار باشد(هیلز و همکاران۱۹۹۷)^[۴۷].
دکانینگ پیشنهاد یک چهارچوب اجتماعی- شناختی از تشخیص فرصت را داد. چهارچوب او نشان می‌دهد که کارآفرینان فرصت‌ها را توسط پیگیری سه فعالیت شناختی (جمع آوری اطلاعات، فکر کردن در خلال حرف زدن، و ارزیابی منابع) از تعامل فعال با یک شبکه گسترده از افراد استنتاج می‌نمایند. این شبکه شامل حلقه داخلی کارآفرین (مجموعه ای از افرادی که کارآفرین با آنها دارای ارتباطات دراز مدت و باثبات بوده و آنها شریک بنگاه نمی‌باشند)، “مجموعه عمل” ( افرادی که توسط کارآفرین برای فراهم کردن منابع جهت فرصت استخدام شده‌اند)، شرکاء (اعضای تیم راه انداز)، و یک شبکه از پیوندهای ضعیف (شبکه‌ای در جمع آوری اطلاعات عمومی که ممکن است در شناسایی یک فرصت راهنما بوده یا در پاسخگویی به سئوالات عمومی استفاده می­ شود)(د کونینگ،۱۹۹۹)^[۴۸].
ماهیت فرصت با توجه به نوع فرصت
فرایند آشکارسازی و بسط فرصت ممکن است در بین چهار نوع فرصت تعریف شده در قالب ماتریس شکل زیر با هم فرق داشته باشند. این ماتریس برگرفته از ادبیات خلاقیت گتزلز، بین فرصت‌ها بر اساس منشاء و درجه توسعه آنها تفاوت قائل است(گتزلس،۱۹۶۲)^[۴۹] . ممکن است نیازهای بازار یا ارزش جستجو شده تعریف شده (شناخته شده) یا تعریف نشده (ناشناخته) باشند. ممکن است قابلیت خلق ارزش روشن و تعریف شده و یا تعریف نشده و غیر واضح باشد(آردیچویلی و همکاران۲۰۰۳).^[۵۰]
شکل ‏۲‑۲:انواع فرصت؛ آردیچولی و همکاران، ۲۰۰۳
قابلیت خلق ارزش تعریف شده شامل خصوصیات کلی هوشی و منابع انسانی، مالی و یا فیزیکی می شود (به عنوان مثال خصوصیات عمومی یک محصول یا خدمت). در این ماتریس، نیازهای بازار ممکن است بیانگر مشکلات و قابلیت خلق ارزش بیانگر جواب ها و راه حل ها باشند(همان منبع).
در سلول بالا سمت چپ جایی که نیازهای بازار مشخص نشده و قابلیت خلق ارزش نیز تعریف نشده است (مشکلات و راه حل­ها هر دو ناشناخته)؛ ممکن است بیانگر نوعی از خلاقیت باشد که ما آن را با هنرمندان، رؤیاپردازها، بعضی از طراحان و مخترعین مرتبط می­دانیم که علاقه­مند به استفاده از دانش انحصاری خود در جهت‌های جدید بوده و یا علاقه به فشار بر دانش و تکنولوژی برای عبور از محدودیت های فعلی­اش دارند(همان منبع).
سلول بالایی سمت راست؛ جایی که نیازهای بازار تعریف شده می­باشد اما قابلیت خلق ارزش تشریح نشده (مشکلات شناخته شده هستند اما راه حل­ها ناشناخته می‌باشند)؛ وضعیتی را توصیف می‌کند که در آن حل مسأله ساختار یافته اتفاق می­افتد. هدف از بسط یا آشکارسازی فرصت در این وضعیت معمولاً طراحی یک محصول/خدمت مشخص برای پاسخ به یک نیاز معین و مشخص در بازار می‌باشد(همان منبع).
سلول پایین سمت چپ؛ جایی که نیازهای بازار تعریف نشده می‌باشد، اما قابلیت و توانایی روشن و تعریف شده می‌باشد (مشکلات ناشناخته هستند اما راه حل ها قابل دسترسی)؛ در بر گیرنده آن چیزی است که ما آن را معمولاً چالش‌های “انتقال تکنولوژی” تعریف می‌کنیم، مثل قابلیت جستجو برای یک کاربرد جدید و ظرفیت بیکار و بلا استفاده. توسعه‌ی فرصت در اینجا تأکید بیشتری بر جستجوی کاربردها نسبت به توسعه‌ی محصول/خدمت دارد(همان منبع). در سلول پایین سمت راست؛ جایی که نیازهای بازار تعریف شده و قابلیت خلق ارزش نیز روشن و واضح می‌باشد (مشکلات و راه حل ها هر دو شناخته شده هستند)؛ بسط و توسعه‌ی فرصت شامل ترکیب منابع و نیازها برای ایجاد یک کسب و کار که بتواند خلق ارزش کرده وگسترش یابد(همان منبع) .
می‌توان استدلال کرد که این ماتریس دوره تکاملی از وضعیتی که در آن هر دو، هم مشکل و هم جواب‌ها ناشناخته هستند (سمت چپ بالا) تا حالتی که در آن یا مشکلات و یا جواب­ها و راه­حل­ها (اما نه هر دو) شناخته شده هستند (بالا سمت راست و پایین سمت چپ) تا حالتی که درآن هر دو هم مشکلات و هم راه حل ها شناخته شده هستند (پایین چپ) را توصیف می‌کند. می‌توانیم فرض کنیم که احتمال موفقیت کسب و کارهایی که در سلول‌هایی که یکی از مشکلات و یا راه حل­ها، یا هر دو ناشناخته هستند شکل می­گیرند، نسبت به آنهایی که در قسمت هایی­ شکل می­گیرند که هم مشکلات و هم راه حل‌ها شناخته شده هستند، کمتر است(همان منبع).
ایجاد یک کسب و کار موفق، از یک فرایند توسعه‌ی فرصت موفق حاصل می‌شود که شامل تشخیص یک فرصت، ارزیابی آن و توسعه‌ی آن می‌باشد. فرایند توسعه، گردشی و تکرار شونده می‌باشد: یک کارآفرین ارزیابی‌های متعددی را در مراحل مختلف رشد و توسعه انجام می‌دهد، این ارزیابی‌ها می‌توانند به تشخیص فرصت‌های دیگر و یا تعدیل نگاه اولیه منجر شوند. مدلی که بیانگر واحدهای تئوری مطرح شده و ابعاد اصولی آنهاست، در شکل زیر آمده است. فرایند هسته‌ای به تصویر کشیده شده در این شکل، وقتی شروع می‌شود که کارآفرین در سطح آستانه‌ی هوشیاری کارآفرینانه‌ی فوق الذکر قرار داشته باشد. سطح هوشیاری کارآفرینانه وقتی عوامل مختلف تطابق بیابند افزایش می­یابد؛ عواملی مانند: ویژگی‌های شخصیتی معین، تجارب و دانش مرتبط قبلی و شبکه‌های اجتماعی. ویژگی‌های شخصیتی مانند خلاقیت و خوش‌بینی همانند حوزه‌های دانش، عناصر حیاتی این هوشیاری هستند. حوزه ۱ (علائق ویژه) و حوزه ۲ (دانش و تجربه در محصولی خاص و بازار مشتریان). ماهیت شبکه‌های اجتماعی (در بر گیرنده پیوندهای ضعیف، مجموعه‌ی عمل، شراکتها و چرخه داخلی) نیز توصیف کننده سطح هوشیاری کارآفرینانه می‌باشد. نهایتاً نوع فرصت نقش مهمی را در شکل دادن به این فرایند هسته‌ای ایفا می‌کند(همان منبع).
دانش پیشین
قلمرویک(علاقه ­مندی خاص)
قلمرو دو (دانش صنعت)
دانش بازار
دانش مشکلات مشتریان
دانش نحوه ی خدمت به مشتریان
شبکه های اجتماعی
ارتباطات صنعت
مجموعه ی عملکرد
شراکت
چرخه ی داخلی
ویژگی شخصیتی
خلاقیت

ج)ابهام آفرینی و عمق بخشی و جستن راهی برای غنای جوهر هنری و ادبی آثار از مسیر نماد پردازی و نماد آفرینی با آشنایی زدایی از نمادهای پیشین .

نمادگرایی در شعر معاصر ایران با شعر «ققنوس»،«پادشاه فتح» ،«مرغ آمین» و… به قلمرو شعر سمبلیک پا گذاشت و از رمانتیسم به سمبولیسم گرایید.در سال های بعد از شهریور ۱۳۲۰ سبک سمبولیسم نیما پیروان جدی پیدا کرد.
مهدی اخوان ثالث،احمد شاملو،سهراب سپهری،فروغ فرخزاد و… شیوه ی نیما را پیش گرفتند و شعر سمبولیک اجتماعی ایران شکل گرفت"(شفیعی کدکنی،۱۳۶۱؛۵۹) .
سید علی صالحی نیز از شاعرانی است که سبک و شیوه ی بکارگیری نمادها در اشعارش بسیار قابل تأمل است،صالحی علاوه بر نمادهای شخصی که در شعر آفریده به شیوه هایی نو از جمله آشنایی زدایی در نماد پردازی روی آورده است.او توانسته خالق ترکیب هایی تازه باشد که در پیشینه ی نماد پردازی در شعر از ابتدا تا کنون کم سابقه و بی نظیر است.در کنار ساده گی و روانی زبان شعرش که بسیار برای فهم و درک عام قابل پسند و محبوب است ترکیب ها و در نهایت تصویر هایی پدید می آورد که مرکزیت مفهومی آنها بر روی یک واژه یعنی همان نماد است.
۱-۲ آشنایی زدایی
گاهی تکرار های روزمره در بکارگیری بعضی الفاظ موجبات پیری و فرسودگی آنان را فراهم آورده اند و با همان ریخت کهنه در ذهن و مخیله ی ما چنان جای گرفته اند که بدون هیچ توجه و دقت خاصی مفاهیم را منتقل می کنند. حال گاهی نویسنده آگاهانه یا ناآگاهانه هنجارشکنی می کند و با رفت و روب کهنگی ها این ریخت های فرسوده و عادی را آشنایی زدایی می کند . با خلاقیت و نوآوری ترکیب هایی بدیع و نو می آفریند تا برای رسیدن به درک و تجربه ای نو خواننده را به فکر و تامل وادارد.
اصطلاح آشنایی زدایی در ابتدا توسط شکلوفسکی بیان شد و در آثار وی به دو معنا به کار رفته است:
روشی که در تمام آثار ادبی برجسته به چشم می خورد و همان کاربرد عناصر مجاز در متون ادبی و شعر می باشد.
روشی ست که نویسنده آگاهانه آن را بکار می بندد تا الفاظ و در معنای گسترده تر، متن را در ذهن خواننده غریب و نا آشنا جلوه دهد و با بهره گرفتن از این دو شیوه قصد دارد عادت ها را از میان بردارد و درک جدیدی از مفاهیم را در ذهن مخاطب خلق کند.
تری ایگلتون می گوید:« در آشنایی زدایی زبان معمول زیر فشار تمهیدات ،تقویت، فشرده، تحریف ، گزیده و واژگان می شود»(پیش درآمدی بر نظریه ی ادبی،ص ۷)
چنین است که هنرمند با زودودن عادت ها دنیای جدیدی می آفریند. هایدگر هم در این راستا نظریه ای مبنی بر«غیاب حضور» ارائه می کند. او معتقد است که نجار با تکرار روزانه کار با چکش،دیگر حضور آن را حس نمی کند بلکه با مرور زمان آن را بخشی از وجود خود می پندارد و غیاب آن را حس می کند،هنگامی که چکش می شکند، هنگامی که دیگر نمی توانیم آن را واهی بپنداریم،آشنایی از آن رخت بر می بندد و هستی اصیل خود را به ما واگذار می کند.« یک چکش شکسته بیش از یک چکش سالم چکش است.»(پیش درآمدی بر نظریه ادبی؛ص ۸۹)
ادبیات همیشه در کشاکش و جدال با سنت هاست. چنانکه همواره در آغوش سنت صورتی خاص از ادبیات شکل می گیرد و از دیگر سوی به بیگانه سازی و دیگرگون کردن آن می پردازد.
۲-۲ باد:
نمادگرایی باد چندین وجه دارد،به دلیل انقلاب درونی اش،نماد بی ثباتی ،ناپایداری و بی استحکامی است.از سویی دیگر،با مترادف با نفخه است ودر نتیجه مترادف است با روح و جوهر روحی از مبدأیی الهی. از اینجاست که زبور،همچون قرآن ،باد را پیک الهی و هم سنگ فرشتگان می داند،حتی باد اسم خود را به جبرییل،روح الامین(روح القدس) می دهد،روح خداوند بر آب های اولیه می چرخد، و برای حواریون لهیب آتش روح القدس را می آورد. در نمادگرایی هندو باد،دایو،همان نفخه ی کیهانی و کلمه الله است.
آنچه که از نمادگرایی باد بر می آید،می توان به طور کلی ذاتاً باد رت به دو وجه تقسیم کرد:
سمبل بی ثباتی و ناپایداری و بی استحکامی
۲-مظهر روح و دم حیاتی عالم و پیک ایزد است.
پس باد به بنا به نوع استفاه شاعر از آن در شعر می تواند فضاهایی کاملاًمتفاوت را ترسیم کند.حال با توجه به شگردهای مورد استفاده ی سید علی صالحی در بکارگیری نماد،یعنی با خلق ترکب های جدید،علاوه بر شکستن قالب همیشگی و کهنه نمادی همچون باد که می توان گفت به درازنای ظهور شعر در ادبیات ،از ابتدا تا کنون کاربرد نمادین داشته است،معنای تازه و متناسب با ذات نماد بیافریند.
باد ،هی باد بازیگوش
ما پیراهن آشنایان بسیاری
بر بند رخت این خانه دیده ایم
خودشان رفته اند،نیستند،نمی آیند(ساده بودم،تو نبودی،باران بود،وابسته پسین اسم،۱۳۷۷)
(هی باد بازیگوش) تکیبی است جدید که شاعر ذهن مخاطب را با آشنایی زدایی و گریز از هنجارها و عادات در بکارگیری نماد باد در اشعار گوناگون،حال درگیر ظاهری تازه می کند و بار معنایی نماد با کمک واژگان قبل از آن به آسانی با ذهن مخاطب ارتباط برقرار می کند.واژه ی بازیگوش خود همسو با بی ثباتی و ناپایداری است که در این ترکیب در کنار باد آمده و می فهماند که شاعر از وجه بی استحکامی و ناپایداری باد به واسطه همین بازیگوشی به راحتی به مخاطب منتقل می شود.و می فهماند که شاعر از وجه بی استحکامی و ناپایداری باد به واسطه ی انقلاب درونی اش در این شعر استفاده کرده است.
حال ادامه ی شعر هم که کامل کننده ی محتوای این ترکیب جدید است.
سال ها پیش
مرا به دریا بردند
گفتند همین جا
رو به قبله ی گریه های بلند باد بشین و
ذره ذره و بی چرا بمیر!( ساده بودم،تو نبودی،باران بود،همه راست می ویند،۱۳۷۷)
در سنت اوستایی در ایران باستان،باد نقش پشتیبان جهان و تنظیم کننده ی توازن جهانی و اخلاقی را ببرعهده دارد.بنابر قانون"خلقت مدام": اولین مخلوق از مخلوقات الهی، قطره یی آب بود،سپس اورمزد آتش مشتعل را بیافرید و به آن درخششی عطا کرد که نور بی پایان به وجود آمد، که صورت آن چون صورت مطلوب بود.
سپس باد را به صورت مردی پانزده ساله خلقت کرد،و آب را و گیاهان را و احشام را و انسان تمام و تمامی اشیاء را ایجاد کرد.(۳۲۲وsoun)
بنا بر سنت اسلامی با موکل آب هاست؛خلقت آن از هوا و ابر بود و بی شمار بال داش،و ماموریتش نگاهبانی بود.سپس خداوند با را خلق کرد و به آن بی شمار بال عطا کرد و به او امر کرد تا آب ها را حمل کندد؛و باد آبها را حمل کرد… و پایه های عرش را بروی آب بود آب بروی باد.(فرهنگ نمادها،شوالیه:۸)
این بند از شعر سید علی صالحی گویای همین مبحث است که در بالا ذکر شد.وقتی باد نقش پشتیبان جهان را دارد. روبه قبله ی گریه های بلند باد نشسن به نوعی از دست رفتن این پشتیبان،تنهایی جهان و ذره،ذره نابودی را در پی دارد.صالحی با خلق این ترکیب جدید و با پیشینه نمادگرایی باد بازهم از واژگانی همسو اتفاده کرد و ذهن مخاطب را برای رسیدن به مقصود اصلی آماد می کند.هرچند در شعر برداشت آزاد است و تعبیر ها می تواند کاملاً متفاوت و گونه گون باشد.اما در کل آنچه مشهود است زنگار زدایی شاعر در ترکیب های نمادین و رهانیدن باد از تنهایی و تکراراست. در این شعر باد در ترکیب قبله ی گریه های باد صورتی نمادین گرفته، که معبد و مسببی است برای نابود و مرگ بی علت
رفتامد تند تند این همه شعله هنوز
پای پروانه را می زند،
می زند که یکی نیست بگوید
دست بلند باد
بالای گونه ی این بید شکسته چه می خواهد۱؟(ساده بودم،تو نبودی،باران بود:باجه ی تلفن،۱۳۷۷)
صالحی در این شعر با بهره گرفتن از ترکیب های جدید نمادین و ذات نماد مفهومی تازه و سهل الوصول آفریده است.دست بلند بادسمبلی از مزاحمت و آزار است که در نهایت به آزار پروانه می انجامد.
بسیار زیبا و ملموس از واژه گانی بهره برده در خلق ترکیب های نمادین شاعرانه که کاملن با ذات نمادین واژه همسو و همراه است و با وجود تازه گی و شکستن هنجارهای قدیمی و تکرارهایی که دیگر تازه گی و توجه را از ذهن مخاطب گرفته اما با بهره گرفتن از این واژگان،نشانه ها و علامت هایی برای رسیدن به مفهوم و مقصود اصلی شعر قرار داده است.
می دانم که باد جریح دار
بدجوری از جانب تشنگی می وزد
با این حال من هنوز هم امیدوار همان پیاله ی آبم
که شبی ناشناسی غریب کنار پنجره نهاد و رفت.
وقتی باد با به دنیای رویا و خیال می گذارد،قاصدی است برای رساندن پیامی نو،که پدیده ای مهم در شرف وقوع است ،اهالی دنیا را با خبر می کند.
باد جریحه دار باز هم ترکیبی تازه است در نمادگرایی باد با همراهی واژه ی جریحه دار در کنار باد تا حدودی مفهوم نمادین باد را پر رنگ تر کرده و مقصود گوینده شفاف تر به ذهن مخاطب متبادر می شود و می توان از آن برداشت هایی گوناگونی چه از وجه انقلاب درونی باد و ناپایداری اش داشت. و چه از وجه دیگرش که باد همان روح و جوهر روحی از مبدأ الهی است.
مورد دیگری که در این شعر قابل یادآوری و بحث می باشد خلق تصویری سورئال با استفاده ا شگرد آشنایی زدایی با عنصر نماد است. هر چه عناصر سازنده ی تصویر هنری،دورتر و ناسازتر باشند تصویر ،خیال انگیز تر و زیباتر استت.(باغت تصویر،فتوحی،۲۹۸)
سور رئالیسم فرا واقعیت نیست بلکه قیام علیه واقعیت است. زیرا سورئالیست ها جهان واقعی را آغشته به عادت و ابتذال و تکرار می دانند و برآنند که تصویر شعری باید هر لحظه ما را بیدار کند و درکمان از واقعیت را تازه نماید.(بلاغت تصویر،دکتر فتوحی،۳۰۷)
در این شعر:
می دانم که باد جریحه دار
بدجوری از جانب تشنگی می وزد.
ساخت این ترکسی تصویری نو از باد را ارائه داده است.انسانی از جنس و هیبت باد و خشمناک به ذهن متبادر می شود.می وزد،می خروشد، و نیستی را به ارمغان می آورد.
آه ای شب کفتار!
بی پولک و ستاره بمیری
بی چراغ و نیلوفر
که اینجا در آستانه ی علف
رکوع باد

۱-۴-۳ پایایی و روایی پرسشنامه
ابزار اندازه ­گیری در پزوهش باید قادر باشد اطلاعات داده ­های لازم جهت تجزیه و تحلیل و نتیجه ­گیری نهایی در اختیار بگذارد. روایی و پایایی دو بعد مهم اندازه ­گیری هستند که باید تعیین گردند تا صحت و درستی ابزار اندازه ­گیری تایید شود. در ادامه به توضیح این دو مورد خواهیم پرداخت.
۱-۱-۴-۳ پایایی^[۸۵]
مقصود از پایایی آن است که ابزار اندازه گیری را در یک فاصله زمانی کوتاه چندین بار و به گروه واحدی از افراد بدهیم نتایج حاصله نزدیک به هم باشد. برای اندازه گیری پایایی از شاخصی به نام ضریب پایایی استفاده کرده­ایم که اندازه آن معمولا بین صفر تا یک تغییر می کند. ضریب پایایی صفر معرف عدم پایایی و ضریب پایایی یک معرف پایایی کامل است. در این تحقیق به منظور تعیین پایایی آزمون از روش آلفای کرونباخ استفاده گردیده است. این روش برای محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه‌گیری که خصیصه‌های مختلف را اندازه‌گیری می‌کند به کار می رود.

بنابراین به منظور اندازه‌گیری قابلیت اعتماد، از روش آلفای کرونباخ و با بهره گرفتن از نرم‌افزار ۱۹ Spss انجام گردیده است.
با بهره گرفتن از فرمول زیر مقدار ضریب آلفای کرونباخ را محاسبه می‌کنیم.

که در آن :
تعداد زیر مجموعه‌های سئوال‌های پرسشنامه یا آزمون = J
واریانس زیر آزمون Jام S_j² =
واریانس کل پرسشنامه یا آزمون S² =
بدین منظور یک نمونه اولیه شامل ۳۰ پرسشنامه پیش آزمون گردید و سپس با بهره گرفتن از داده‌های به دست آمده از این پرسشنامه‌ها و به کمک نرم‌افزار آماری Spss میزان ضریب اعتماد با روش آلفای کرونباخ محاسبه شد ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق و ابعاد آن در جدول (۳-۳) آورده شده است.
جدول ۳-۳: میزان آلفای کرونباخ متغیرها و ابعاد تحقیق

متغیر
آلفای کرونباخ

حس لذت
۷۰۹/۰

انگیختگی
۷۱۹/۰

قصد خرید آنی
۷۲۶/۰

ریسک ادراک شده
۷۱۷/۰

خرید آنی
۷۲۲/۰

واکنش پس از خرید
۷۱۶/۰

کل پرسشنامه
۷۷۷/۰

از آنجائیکه مقدار بدست آمده آلفای کرونباخ برای همه متغیرهای تحقیق بالای ۷/۰ می باشد می توان گفت پرسشنامه از پایای قابل قبولی برخوردار است.
۲-۱-۴-۳ روایی

رشد سهم بازار

رشد سود

چگونه عمل می کند؟

تبلیغات و پیشبرد فروش

خدمات، پاداش ها، ارائه تخفیف

تا چه حدی قابل تشخیص است؟

آشکار

مبهم

۲-۲-۲٫ تفاوت بازاریابی سنتی با بازاریابی رابطه‌مند
کاندامپولی و دودی^[۲۳] (۱۹۹۹) معتقدند که در بازاریابی سنتی ارتباط فقط بین شرکت و مشتری وجود دارد که آن را ارتباط اولیه نام نهاده اند (شکل ۲-۱).
شکل ۲-۱: ارتباط در بازاریابی سنتی (منبع: Kandampully & Duddy, 1999, 320)
اما در بازار فوق رقابتی امروز و با افزایش استفاده ار فناوری در همه زمینه ها (که باعث کاهش طول عمر محصول می گردد)؛ وفاداری مشتریان از طریق ارائه بسته ها (مجموعه ای از محصولات و خدمات) که توسط شبکه ای از ارتباطات حمایت می گردد؛ حاصل می شود. بنابراین شرکت خواهان ایجاد شبکه ای از روابط با ذینفعان می باشد که برای مشتریان ارزشمند تلقی گردد (Kandampully & Duddy, 1999).

این دو فرد از این روابط تحت عنوان ارتباطات ثانویه (شکل ۲-۲) یاد می کنند و معتقدند که شرکتها باید ارتباطات خود را از طریق اتحادیه های کاری استراتژیکی که با ذینفعان به وجود می آورند، ایجاد کنند. روابطی که رضایت مشتریان را در پی داشته باشد. داشتن روابط با ذینفعان مختلف، ارائه و کسب ارزش را برای شرکت به طور همزمان فراهم می سازد. این ارتباط دوسویه است. لازمه ایجاد ارتباط دوطرفه این است که شرکا به یکدیگر اعتماد و تعهد داشته باشند. در نتیجه شرکت، اتحادیه های کاری خود را با آن دسته از شرکا ایجاد می کند که دو اصل فوق را رعایت کنند. این تعریف ذینفعان داخلی و خارجی شرکت از قبیل کارکنان، خرده فروشان، تامین کنندگان و سهامداران را در بر می گیرد (Kandampully & Duddy, 1999).
شکل ۲-۲: ارتباطات ثانویه (ارتباطات در بازاریابی رابطه‌مند)
(منبع: Kandampully & Duddy, 1999, 320)
همچنین در جدول (۲-۲) زیر این تفاوت بهتر نشان داده شده است.
جدول ۲-۲: مقایسه تطبیقی بازاریابی رابطه‌مند و بازاریابی سنتی (منبع: Palmer, 2003, 115)

بازاریابی سنتی

بازاریابی رابطه‌مند

تمرکز بر فروش و جذب مشتریان جدید

تمرکز بر مشتری و حفظ مشتریان کنونی

اهداف کوتاه مدت

اهداف بلند مدت

فروش به مشتریان و بی نام و نشان

فروش به مشتریان شناخته شده و در دسترس

التزام محدود به مشتری

تعهد و التزام زیاد به مشتری

با توجه به جامعه آماری و برآورد کل آن از بین ۲۷۰۰ نفر به ۶۰ نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیده و آزمون اختلالات رفتاری بر روی آنها اجرا گردیده است .
روش نمونه گیری : روش نمونه گیری استفاده شده در تحقیق حاضر روش نمونه گیری طبقه ای است در بسیاری از تحقیقات انسانی ، محقق مایل است نمونه تحقیقی را به گونه ای انتخاب کند که مطمئن شود زیر گروه ها با همان نسبتی که در جامعه وجود دارند به عنوان نماینده جامعه در نمونه نیز حضور داشته باشد این نمونه ها را نمونه های طبقه بندی شده گویند روش نمونه گیری طبقه ای در مطالعه هایی که محقق قصد مقایسه زیر گروه های مختلفی را داشته باشد مناسب است به طور خلاصه در روش نمونه گیری طبقه ای محقق مطمئن است که نمونه انتخاب شده بر اساس ویژگی ها و عواملی که اساس آن طبقه بندی بوده اند ، نماینده واقعی جامعه مورد نظر است .
ابزار اندازگیری در تحقیق حاضر
ابزار اندازگیری در تحقیق حاضر پرسش نامه اختلالات رفتاری است که جزء پرسش نامه های استاندارد شده است به این پرسش نامه جهت اختلالات رفتاری و حرکتی و سنجش بسیاری از مقیاس ها مانند هیجان پذیری و وسواس – اضطراب و ترس – رفتار ضد اجتماعی و افسردگی است که دارای ۷۶ سوال است که در این تعداد سوالات ، سوالاتی وجود دارد که مقیاس هیجان پذیری و تعدادی وسواس و اضطراب و رفتار ضد اجتماعی را مورد سنجش قرار می دهد که این سوالات دارای دو گزینه آری و خیر است و نمره گذاری این آزمون از طریق کلید صورت می گیرد و هر مقیاسی یک کلید مخصوص به خود دارد که اگر مطابق کلید باشد او مخالف کلید صفر می گیرد بعضی از سوالات جنبه متضاد با هم دیگر دارند که آزمودنی اگر صادق باشد در جوابگویی حتماً نمرات خام او بدون خطا خواهد بودن این آزمون تاکنون بر روی دانش آموزان مقاطع ابتدایی شهرستان تهران که آقای محمد اسلامی انجام داده در تحقیق بررسی رابطه اختلالات رفتاری و پیشرفت تحصیلی که طبق آمار بدست آمده بین اختلالات رفتاری پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد . و طبق تحقیقات انجام شده در رابطه با این پرسش نامه روایی این آزمون ۷۸ درصد و پایایی آن ۶۸ درصد بوده و مدت اجرایی این آزمون هم در حدود ۳۰ الی ۳۵ دقیقه است و شیوه اجرای این آزمون هم به صورت گروهی و هم به صورت فردی است که در تحقیق حاضر شیوه اجرا به صورت گروهی انجام گرفته است .
روش تحقیق
روش تحقیق استفاده شده در تحقیق حاضر از نوع علی و مقایسه ای است که هدف از روش تحقیق علی و مقایسه ای ، یافتن علت های احتمالی یک الگو رفتاری است بدین منظور آزمودنی هایی که دارای رفتار مورد مطالعه هستند با آزمودنی هایی که این رفتار در آنها مشاهده نمی شود ، مقایسه می شوند این روش را غالباً پس رویداد می نامند ، زیرا اشاره به مواردی دارد که در آنها علت از پیش رخ داده است و مطالعه آن در حال حاضر از طریق اثری که بر متغییری دیگر – که معلول خوانده می شود گذارده و بر جا مانده است ، امکان دارد . ( علی دلاوری صفحه ۳۹۳ – سال ۱۳۸۱ )
روش آماری
روش آماری مربوط به فرضیه های تحقیق و بززسی و مقایسه اختلالات رفتاری و مقیاس های آن در بین دختران و پسران از روش آمار استنباطی و t متغییر برای گروه های مستقل استفاده گردیده است .

« فصل چهارم »
«یافته ها و تجزیه و تحلیل آنها»
جدول ۱-۴ : نمرات خام آزمودنیها از آزمون اختلالات رفتاری در بین دختران و پسران